Deterministik Mimari · Config (\_manifest\.ts) Driven Architecture · 14 Nov 2025

oznel konusmalarim, nesnel bilgiler

Şu an üzerine çalıştığım yaklaşım her şeyimi deterministik yapmak. Projelerimde tüm her şeyin deterministik olduğu, string gibi tiplerin kullanılmadığı bir mimari deniyorum.

Her proje ve modül kendisini _manifest.ts dosyolarıyla diğer modülslara haberdar ediyor. Hedeflenen sistemin %100 bir şekilde her bir parçasından haberdar olması.

Bu süreç doğrultusunda geliştirme süreci çok uzayacak farkındayım. Bu bedel ödenebilir mi? Onun testini yapıyorum aslında. Çünkü geliştirme sürecini yapay zekalar yaptığı için sanki ödenebilir gibi geliyor.

Ayrıca bir diğer yaptığım şey de şu, hiç doküman yazmayayım, type dosyaları oluşturayım ve type dosyaların üzerinde JsDoc ile dokümanlari embedded yapayım. Ve bunu yaparken de sadece örüntüyü vereyim, yani uzun açıklama yok, sadece örüntü, template.

Bir diğer ilginç keşfettiğim şey de; kendi telegram botumu sistematik hale getirirken, _manifest ile, insana dair benzerlikler görüyorum. İnsanı da büyük bir sistem olarak görüyorum.

Bot ↔ İnsan Paralelleri:

  ┌─────────────────┬──────────────────────┬─────────────────────┐
  │ Kategori        │ Bot                  │ İnsan               │
  ├─────────────────┼──────────────────────┼─────────────────────┤
  │ Identity        │ id, button           │ İsim, erişim        │
  │ UI              │ output, keyboard     │ Görünüş, jest       │
  │ Lifecycle       │ activations, skills  │ Uyku, yetenekler    │
  │ Integration     │ dependencies, perms  │ Aile, arkadaş       │
  │ Behavior        │ lifecycle, editable  │ Tepki, esneklik     │
  └─────────────────┴──────────────────────┴─────────────────────┘